Celi sınavı ”I Certificati di conoscenza della lingua italiana” yabancıların yönelik İtalyan hükümetince tanınan seviye belirleme sınavıdır.
Çok tanınmış İngilizce seviye belirleme sınavları TOEFL vs IELTS’den farklı olarak sınav soncuna göre bir seviye belirlenmez. Şöyleki TOEFL ve IELTS’de sınava girersiniz bir puan alırsınız ve bu puana göre seviyeniz belirlenir. CELI sınavında ise direkt olarak seviyenin sınavına girilir. A1, A2 temel B1, B2 orta , C1,C2 ileri seviye olmak üzere 6 seviye vardır ve bunların hepsinin seviyesi birbirinden farklıdır. İtalyada İtalyanca eğitim veren bir okulda eğitim görmek istiyorsanız genelde B2 veya C1 seviye İtalyanca belgesi sunmanız istenir. Vatandaşlık için ise B1 seviyesinde sertifika belgesini sunmanız istenmektedir.
Vatandaşlık için girilen B1 seviyesi ile normal B1 arasında bir fark var mı ? Kaç çeşit CELİ var ?
3 çeşit CELI var. Normal Celi , vatanaşlık için celi , geçler için Celi. Gençler için celi 13-17 yaş için geçerli ve okul kayıtlarında kullanılıyor .
Vatandaşlık için Celi ve normal Celi için sınav aşamaları tamamı ile aynı. Sınav dinleme , gramer, okuma ,yazma ve konuşma olmak üzere 5 bölümden oluşmakta. Dinleme kısmında okutman elindeki metini gayet yavaş bir şekilde 2 defa okuyor ve bu bölümle cevaplamanız gereken 10-12 cıvari soru var. Ardından gramer soruları geliyor. Okuma kısmında 2 farklı metin bulunuyor bunların çoktan seçmeli cevaplarını metine bağlı kalarak vermeniz bekleniyor. Yazma kısmında öncelikle bir kaç cümlelik cevap gerektiren 3-4 ve Ardından bir mektup ve küçük bir komposizyon yazmanız beklenen iki soru soru var. Son olarak okutmanlardan biri ile karşı karşıya oturuyorsunuz ilk olarak kendinizi tanıtmanızı istiyor, ikinci basamakta size bir kaç resim gösteriyor resimde gördüklerinizi anlatmanızı istiyor. Son olarak rol yapıyorsunuz size bir durum ve o durumda kim olduğunuz söyleniyor. Okutman kendisi de role uygun sorular soruyor bunları kendi hayal gücünüze göre cevaplıyorsunuz. Peki fark nerede ? Fark konularda …
Ben şahsen çok şanslı bir insan olarak değişen yasadan ötürü C2 seviyesinde İtalyanca bilmeme rağmen B1 sınavına girmek durumunda kaldım. Son saniyede değişen yasadan ötürü benim vatandaşlık için dil belgesi sunmam gerekti. Önceden belirlenmiş bir sınav takvimi oluyor, o dönemde planlanmış C2 sınavı yoktu ve vatandaşlık için gereken sınavda yığılma olduğu için ekstra oturum açıldı. Ben de bu sınava girmek durumunda kaldım. ÖSYM’nin onlarca sınavına girmiş TOEFL deneyimlemiş birisi olarak hayatımda girdiğim en lakayıt sınav olduğunu söyleyebilirim. Okutmanların kendi aralarında basbas bağırarak konuşması , sınavın planlandığından 1,5 saat sonra başlaması, hayatında hiç sınav görmemiş insanların orada ne yapacaklarını bilememesi , çocuğu ağlayan babanın çaresiz kalıp ama bunun emmesi lazım annesi iki dakika gelemez mi diye sınav salonuna dalması, sınava girmek durumunda kalan rahibellerin bütün sınıfı kutsaması, hasbel kader iki koltuk ötemde oturan Türk vatandaşın kimsenin anlamadığını düşünerek bas bas bağırark cep telefonundan çimento fiyatı takibi yapması … Gerçekten bu anı yaşıyor olamam diye kendimden şüphe etmeye başlamışken sınav başladı, seviyemden çok düşük bir sınava girdiğim için çok kısa bir sürede tamamladım. En azından konuşma oturumu başlayana kadar dışarı çıkmama izin verdiler. Ben böyle bir oturumun tekerrür edebileceğini pek zannetmiyorum. Ama olursa da hiç gerçekleşmedi değil.
Gelelim konulara, ben sınava girmeden önce yine de bir bakayım dedim ve iki tane örnek test çözdüm. Benim çözdüğüm testlerde İtalya’nın güzellikleri, tarihi yerler , yiyecekler, içeçekler vardı . Okuma parçaları genelde İtalyan kültürü üzerine idi . Komposizyonda ise birinde bir arkadaşına tatilin ile ilgili kart atıyordun diğeri yine benzeri bir konu ilgili mektup tarzında idi. Benim girdiğim sınav ise vatandaşlık için olduğundan sorular tamamen göçmenlik üzerine idi. Açıkçası oluşturulan soruları aşağılayıcı buldum. Vatandaşlık talebinde bulunan insan profili muhtaç bir kesim olarak konumlandırılmış, bütün okuma metinleri ve komposizyonlar buna göre düzenlenmiş. Metinin birisinde fakir ailelere belediyelerin aile kartı verdiğini bununla ücretsiz gıda ve giyim malzemelerinin alındığını ve bu karta nasıl başvuru yapılabileceği anlatılıyordu. Komposizyonlardan bir tanesinde iş aramam gerekiyor iş yerine iyi özelliklerimin neler olduğunu neden beni işe almaları gerektiğini anlatıyorum. İkincisinde ise komşumla gürültü yüzünden bir sorun yaşıyorum ve bir avukata mail atıyorum. Konuşma kısmında okutman ne iş yaptığımı duyunca ah o zaman mahalleye yeni taşınan kişi siz değilde ben olayım dedi ve mahalle sakini olarak benden yakınlarda gidebileceği mekanları önermemi istedi. Zaten 3 cümle sonra bence gerek yok daha fazlasına benim için yeterli iyi günler deyip oturumu bitirdi. Benim için çok kolay geçmiş olmasına rağmen konulardaki bu ayrımcılıktan hiç hoşlanmadım.
Bu sınavlar tabii ki ücretli ve tüm dünyada İtalyan kültür merkezlerinde gerçekleştiriliyor. A1 ve A2 seviyesine girmenizi tavsiye etmem. Bir dili başlangıç seviyesinde bildiğinizi kanıtlmak pek bir işe yaramaz. Sadece İtalya’da bir dil okuluna kayyıt olacaksanız ve belirli bir seviyeden başlamak istiyorsanız faydası olur. B1 ve üzeri seviyelerin sertifikaları özgeçmişinize yazmanız için iyi olacaktır. Ayrıca elinizde normal Celi’ye ait B1 den daha üst düzey bir sertifika varsa vatandaşlık için kabul ediliyor.
Perugia Üniversitesi’nin sitasinden detaylı bilgiye ulaşabiirsiniz.
My Italian Diary 